Wat is mindfulness? Bewustzijn en aandacht

De grondlegger van de 8 weekse mindfulness training, Jon Kabat-zinn, omschrijft mindfulness als volgt: “Mindfulness is awareness that arises through paying attention, on purpose, in the present moment, non-judgementally, in the service of self-understanding and wisdom.”

Eén van de Nederlandse definities is: “Het bewustzijn dat ontstaat door aandacht te geven aan het huidige moment, zonder oordeel en vanuit een vriendelijke houding.”

"Aandacht is als de zon. Als die op de dingen schijnt, veranderen ze". - Thich Nhat Han

Opmerken van het moment

Bij mindfulness gaat het om het opmerken van wat er op dit moment is, precies zoals het is. Een belangrijk aspect hierbij is dat het gebeurt vanuit een vriendelijke, milde houding naar jezelf. Het heeft geen zin jezelf op de kop te geven voor iets wat er al is, of dat nu emoties zijn, of piekergedachten of pijn in je lichaam. Het betekent dat je leert accepteren wat er op dat moment is, zonder het weg te willen hebben of vast te willen houden. Het laat je zien welke patronen je hebt ontwikkeld in je dagelijkse leven en gedrag en staat stil bij de vraag of die patronen nog helpend voor je zijn. Mindfulness leert je je aandacht te richten waardoor je in staat bent je aandacht aan datgene te geven wat belangrijk is i.p.v. meegezogen te worden in gedachten, emoties of pijn.

Een vaardigheid

Mindfulness laat zich moeilijk vangen in woorden. Het is een vaardigheid die je kunt trainen en die je, door het effect te ervaren, kunt begrijpen. Het is geen ontspannings techniek, maar een andere manier van kijken naar jezelf en de wereld om je heen. Dit kan wel ontspanning geven, maar is niet het doel.

Oorsprong

De grondlegger van de mindfulness trainingen is Jon Kabat-Zinn, een amerikaanse moleculair bioloog. Hij bedacht begin jaren 80 een training voor mensen met chronische pijn die “uitbehandeld” waren. Hij combineerde meditatie oefeningen met oefeningen uit de westerse psychologie en stelde een 8 weeks trainingsprogramma samen dat hij “mindfulness based stress reduction” (MBSR) noemde.

Een aantal jaren later wilden een aantal psychotherapeuten (Zindel Segal, Mark Williams en John Teasdale), een onderhoudsvorm van cognitieve therapie ontwikkelen voor mensen die een depressie hadden gehad.   Via allerlei omwegen kwamen ze uiteindelijk terecht bij de aandachtstraining van Jon Kabat Zinn. Door de kernprincipes van de cognitieve therapie te verbinden met mindfulness training ontstond de mindfulness based cognitive therapy (MBCT).

 

Mindfulness training

Een mindfulness training bestaat uit een combinatie van meditatie technieken, bewegingsoefeningen en oefeningen uit de cognitieve gedragstherapie. Het is een 8 weekse training volgens een vast protocol, waarbij het thuis oefenen centraal staat.